ศูนย์อาเซียนศึกษา ดร.ถนัด คอมันตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จัดปาฐกถา ดร.ถนัด คอมันตร์ ครั้งที่ 6 ในหัวข้อ “บทบาทประเทศไทยในการเป็นประธานอาเซียน” โดยคุณอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรี ภายใต้งานสัปดาห์อาเซียน ครั้งที่ 6 “Advancing Partnership for Sustainability” โดยมี ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นิวัติ แก้วประดับ อธิการบดีมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ กล่าวต้อนรับ และ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุพัตรา เดวิสัน ผู้ช่วยอธิการบดีฝ่ายอาเซียนศึกษา กล่าวรายงาน ณ ห้อง BSc3 อาคารปฏิบัติการพื้นฐาน คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
คุณอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรี พูดถึงบทบาทอาเซียนในการแก้ปัญหาต่างๆ ในภูมิภาคอาเซียนได้นั้น ผู้นำอาเซียนทั้ง 10 ประเทศ ต้องมีการหารือร่วมกันถึงวิธีการที่จะให้มีความเป็นหนึ่งเดียวและความเข้มแข็งของอาเซียนที่จะสามารถพูดคุยได้ทุกปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล อาทิ ปัญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชน ปัญหาสิ่งแวดล้อม ปัญหาเศรษฐกิจ หากอาเซียนไม่สามารถพูดคุยเพื่อส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภายในแต่ละประเทศได้จริง ก็จะทำให้การแก้ปัญหาไม่เกิดเป็นรูปธรรม ดังนั้นต้องมีการพิจารณาพูดคุยร่วมกันแก้ไขปัญหาให้จริงจังมากขึ้น ความเหลื่อมล้ำที่เกิดขึ้นในสังคมขณะนี้ เกิดจากการแข่งขันของแต่ละประเทศภูมิภาค
ดังนั้น อาเซียนทั้ง 10 ประเทศในภูมิภาคนี้ ควรมีการเจรจาหารือร่วมกัน และต้องการภาวะผู้นำในภูมิภาคนี้ ในการที่จะหยิบยกประเด็นปัญหาขึ้นมาและใช้ประโยชน์จากการร่วมมือกัน ถ้าอาเซียนมีบทบาทเช่นนี้ อย่างน้อยที่สุดไม่ว่าจะเป็นนักศึกษา และประชาชนทั่วไปก็จะเห็นความสำคัญของอาเซียนมากขึ้น เพราะสิ่งนี้จะเป็นการกระทำในสิ่งที่เป็นประโยชน์กับประเทศ และทำในสิ่งที่แต่ละประเทศทำโดยลำพังไม่ได้ นั่นคือสิ่งที่อาเซียนควรมองว่าอะไรที่แต่ละประเทศใน 10 ประเทศ ทำไม่ได้ แต่เมื่อมาอยู่ด้วยกัน ร่วมมือกันแล้วทำได้ และส่งผลกระทบต่อชีวิตความเป็นอยู่ของคนทั่วไป นั่นคือคุณค่าของอาเซียนในสายตาของประชาชน อย่างไรก็ตามต้องยอมรับว่าจะไปถึงจุดนั้นได้ ต้องอาศัยภาวะผู้นำและเจตนารมณ์ผู้นำที่จะขับเคลื่อน
วันนี้ต้องยอมรับว่า จำเป็นที่จะต้องมีอุดมการณ์ร่วมหรือวัตถุประสงค์ร่วม เพื่อสร้างความรู้สึกว่าอยู่ในประชาคมเดียวกัน ถ้าคนในประชาคมไม่รู้สึกว่าอยู่ในประชาคมเดียวกัน นั่นคือกระบวนการการทำงานของอาเซียนต้องมีการปรับเปลี่ยน การกระตุ้นให้ทุกคนตื่นตัวต้องให้เขามีส่วนร่วมในวงกว้าง แต่ถ้าอาเซียนไม่สามารถให้คนมีส่วนร่วมในวงกว้างได้ ก็จะยากที่จะให้ประชาคม รู้สึกตื่นตัวในการที่มีอาเซียน เพราะประชาคมไม่รู้สึกเชื่อมโยงและส่งผลกระทบต่อชีวิตของเขาอย่างไร และความชอบธรรมในการที่อาเซียนผลักดันหลายเรื่องโดยที่ประชาชนไม่มีส่วนร่วมความเป็นไปได้ในการแก้ใขปัญหาก็จะเป็นไปได้ยาก
